Het beoordelen van de arbeidsrelatie
En dan daarbij: de verantwoordelijkheid om een arbeidsrelatie correct te kwalificeren ligt bij de opdrachtgever. “De Belastingdienst controleert vooral de administraties van opdrachtgevers en intermediairs.” Toch kunnen zelfstandigen zelf hun positie versterken door te laten zien dat ze voldoen aan de zogenoemde Deliveroo-criteria, die zijn opgesteld na een belangrijke rechtszaak. Deze criteria beoordelen factoren zoals ondernemersrisico, eigen investeringen en de vrijheid om zelf werktijden te bepalen.
Volgens Kist is het documenteren van deze factoren net als een eindexamen: “Je krijgt een cijfer voor onderdelen zoals het dragen van risico of het hebben van meerdere opdrachtgevers. Je mag best één of zelfs twee onvoldoendes hebben maar scoor je gemiddeld een voldoende (en heb je geen enen of tweeën), dan blijf je in de veilige zone.”
De kunst van compliance
“Het draait allemaal om het voldoen aan de regels”, vervolgt Kist, “zonder je flexibiliteit te verliezen, oftewel: kleuren binnen of op de lijntjes.”
Voor opdrachtgevers betekent dit zorgen voor een waterdichte administratie en het kritisch beoordelen van opdrachten. “Toets arbeidsrelaties aan de deliveroo-criteria en leg vast dat er geen sprake is van werkinhoudelijke aansturing en/of intensieve controle”, adviseert hij. “Een checklist helpt om per opdracht te zien of de samenwerking voldoet aan de voorwaarden van zelfstandigheid.” Een onvolledig dossier kan grote gevolgen hebben. “Zorg dat je alle onderdelen goed invult en geen losse eindjes laat zitten.”
Ook zelfstandigen spelen een belangrijke rol in het bewijzen van hun onafhankelijkheid. “Als zzp’er moet je kunnen aantonen dat je zelfstandig werkt”, benadrukt Kist. Een professionele presentatie helpt hierbij: een eigen website, visitekaartjes en meerdere opdrachtgevers tonen ondernemerschap. Daarnaast is het verstandig om te investeren in eigen materialen en risico’s te dragen. “Dat laat zien dat je als mkb-ondernemer eigen keuzes maakt.”
Tot slot is het belangrijk om kritisch te blijven bij het aannemen van opdrachten. “Soms is nee zeggen beter dan in een constructie stappen die aanvoelt als een verkapt dienstverband”, waarschuwt Kist. “Een opdracht kan aantrekkelijk lijken, maar de gevolgen zijn groot als de samenwerking niet aan de regels voldoet.”
Deliveroo-criteria
Met de Deliveroo-criteria kunnen zowel opdrachtgevers als zelfstandigen een arbeidsrelatie kwalificeren, oftewel: is er sprake van een arbeidsovereenkomst of van een overeenkomst van opdracht? Scoor je gemiddeld een voldoende? Dan zal de Belastingdienst de opdrachtnemer niet beoordelen als schijnzelfstandige.
Bekijk de criteria in het schema op de volgende pagina.